RAO (dawniej i błędnie wykorzystywane jako aktualna nazwa COPD) to paskudna choroba, nieuleczalna.
Konie na nią chorujące potrzebują specjalnej opieki, weterynarza, sterydów itp. do końca swojego życia.
Jak pomóc tym koniom ulżyć w chorobie?
Pominę już kwestię czym jest RAO, skąd się bierze itd. Ten temat już był na tym blogu.
Zajmiemy się dzisiaj leczeniem, ponieważ "leczenie" tej choroby polega na leczeniu objawów.
1. DUSZNOŚĆ
Duszność spędza sen z powiek każdego właściciela. Niekiedy duszność jest tak silna, że koń nie może zrobić kroku, tupie przodem ze zdenerwowania, brzuchem pompuje bardzo szybko i bardzo mocno pracując przeponą, może nim rzucać przy duszności.
Nozdrza są rozszerzone, widać ruch wdychania powietrza, często z nozdrzy wypływa wydzielina.
Wzrok konia jest niespokojny, stan koszmarnie nieciekawy.
OD CZEGO SIĘ BIERZE I JAK REAGOWAĆ?
Duszność pojawia się przez kontakt z alergenem, który powoduje, że wszystko w środku puchnie.
Mogą to być pyłki/ kurz, czy nawet drażniący smród obornika. Może być także wywołana przez utrudniający oddychanie katar, który zalega gdzieś w środku.
REAGOWANIE: Przede wszystkim jak najszybciej podajemy zwierzakowi steryd, by w ciągu do 20 minut zaczął w miarę spokojnie oddychać. Steryd powoduje rozszerzenie oskrzeli. Po zastrzyku wyrzucamy konia na padok i kiedy złapie normalniejszy oddech bierzemy go na lonże na chambonie żeby się wykaszlał w galopie).
Zajmiemy się dzisiaj leczeniem, ponieważ "leczenie" tej choroby polega na leczeniu objawów.
1. DUSZNOŚĆ
Nozdrza są rozszerzone, widać ruch wdychania powietrza, często z nozdrzy wypływa wydzielina.
Wzrok konia jest niespokojny, stan koszmarnie nieciekawy.
OD CZEGO SIĘ BIERZE I JAK REAGOWAĆ?
Duszność pojawia się przez kontakt z alergenem, który powoduje, że wszystko w środku puchnie.
Mogą to być pyłki/ kurz, czy nawet drażniący smród obornika. Może być także wywołana przez utrudniający oddychanie katar, który zalega gdzieś w środku.
REAGOWANIE: Przede wszystkim jak najszybciej podajemy zwierzakowi steryd, by w ciągu do 20 minut zaczął w miarę spokojnie oddychać. Steryd powoduje rozszerzenie oskrzeli. Po zastrzyku wyrzucamy konia na padok i kiedy złapie normalniejszy oddech bierzemy go na lonże na chambonie żeby się wykaszlał w galopie).
Ventipulmin jest to lek do wstrzykiwań silnie działający i pomagających przy nagłych i ostrych napadach duszności. U mojego zalecana dawka to 15ml PODAWANA WYŁĄCZNIE DOŻYLNIE.
Innymi lekami/ sterydami jakie możemy podać to Dexa-Ject, Dexashot lub Rapidexon.
Podawane również na raz po 15 ml dożylnie lub domięśniowo.
Jeśli nie dacie rady konia utrzymać, bo się rzuca przy duszności to lepiej podać przykładowy Rapidexon niż pociachać żyłę konia. Podanie leków dożylnie przyspieszy pomoc (podane dożylnie działają po nawet 10 min, domięśniowo po 30min do godziny).
Konie z częstymi napadami duszności muszą mieć zrobioną endoskopię (bronchoskopie) , by sprawdzić co się dzieje w środku. Czy jest to zwykłe podrażnienie i opuchnięcie na wskutek działania alergenów czy to wina wydzieliny, której musimy się pozbyć.
UWAGA! Przy ostrej duszności absolutnie nie róbcie inhalacji !!!
Inhalacje ze sterydami typu ventolin / flixotide robimy jeśli koń przez dłuższy okres czasu ma lekką duszność (nie ma przyspieszonego oddechu,a głównie pompowanie brzuchem). Takie leczenie trwa 2 tygodnie. Stosujemy do tego głównie inhalator dla koni (nebulizator kosztuje ok 3-5 tys zł).
Można stosować inhalator dla ludzi lub inhalacje za pomocą wiaderka i ręcznika.
2. KASZEL
Konie z RAO często kaszlą próbując pozbyć się wydzieliny, a także pokazują podrażnienie, które jest w środku. Zazwyczaj winą kaszlu jest kurz. Kurz znajduje się w sianie, podczas suszy jak pobiega na padoku (powstaje kurz), w słomie, w nieodpylonych trocinach. Czasami winą jest smród i podrażnienie gardła przez AMONIAK - syf w stajni to częsty winowajca, który prowadzi do RAO.
JAK REAGOWAĆ I JAK LECZYĆ?
Koń musi się wykaszleć / wysmarkać wydzielinę. Po endoskopii jeśli jest to wina wydzieliny podaje się koniom bromheksyne, która rozrzedza śluz, który łatwiej wypływa z konia.
Bromheksyna w proszku podawana po 20-25g nawet 2 razy dziennie (do 2 godzin po podaniu jej z paszą MUSIMY zabrać konia na lonże na chambonie i go po prostu wybiegać, mocniejszy galop z bardzo nisko ustawioną głową jest absolutnie zalecany). Takie leczenie stosuje się zazwyczaj przez tydzień do dwóch tygodni.
Słabiej, ale na tej samej zasadzie działa FLEGAMINA w tabletkach do kupienia w aptece. Podajemy tylko po konsultacji z weterynarzem (10-11 tabletek na konia). Podajemy tylko do śniadania.
Dodatkowo konia można wspomóc ziołami łagodzącymi, które również pomogą rozrzedzić i wykrztusić wydzielinę. Tu pomocne będą zioła ZUZALA na kaszel jak i RESPIBLEND z green horse.
Kaszel wynikający z podrażnienia polecam podawać herbatki łagodzące (mięta + pokrzywa) po 500ml do paszy zmieszana z łyżką miodu oraz preparaty łagodzące kaszel jak BRONCHI OVER HORSE czy AUDEVARD BALSAMIC CONTROL.
Dodatkowo dużo czasu na padoku, odpylone trociny lub najlepiej pellet. Siano moczone 2-5 minut przed podaniem w wodzie. Zlewany plac i padok wodą.
Na suchy kaszel bardzo pomagają inhalacje z soli fizjologicznej. 25ml soli fizjologicznej / 1l wrzątku i inhalujemy nad wiadrem zakrywając górę i pysk konia szmatką. Inhalacja powinna trwać 10min przed jazdą i po 10 minut po jeździe.
3. KATAR
Katar występuje dość często i jest.. różny.
Po bieganiu mokry biały nalot w nosie to wysmarkany kurz z siana czy powietrza bądź przeziębienie. Często można to zauważyć u koni, które są przeziębione lub trzymane w kiepskich warunkach. W przypadku potwierdzenia, że to nie przeziębienie nic się z tym nie robi.
Lejący się przeźroczysty wodnisty katar to reakcja na kurz u alergików lub przeziębienie. Konie z rao czasami mogą mieć taki katar, po endoskopii wychodzi, że w gardle mamy gęstą wydzielinę.
Lejący się katar leczymy albo pod kątem przeziębienia albo alergii (jeśli to nie gęsta wydzielina).
1. Podajemy wapno o smaku bananowym do kupienia w aptece. (jeśli koń nie jest kolkowy). Pół butelki rano i pół butelki na obiad. PRZEZ 3-4 dni. Dodatkowo Rutinacea Junior w syropie po 1 butelce na dzień.
2. Herbata z jednej saszetki pokrzywy. Pokrzywa super działa na lejący się katar i stany zapalne przy alergiach. 1 saszetkę zalewamy 500mln gorącej wody (ale nie wrzątku) i pozostawiamy na 10 min. Do wywaru dodajemy jedną dużą łyżkę miodu.Tym zalewamy całą paszę raz dziennie.
Stosujemy przez tydzień lub dwa.
3. Podawanie dodatkowo witaminy C dla wzmocnienia układu odpornościowego pomoże w leczeniu.
Polecam zakupić ją z firmy POKUSA horseline.
4. Na usuwanie wydzieliny bardzo dobry preparat można kupić z firmy Equi natura. Jest to syrop na kaszel. (nie stosuję go tylko podczas kaszlu, pomaga wywalić z konia to co siedzi głęboko w środku).
5. Wet może podać w postaci zastrzyku leki poprawiające odporność bądź do paszy/ doustnie w razie czego SCANOFLOX, który działa antybakteryjnie.
Czasami jest również potrzebne działanie antybiotykami, którym jest między innymi penicylina. Podaje się ją co 48 godzin wyłącznie powoli domięśniowo. Przed pobraniem do strzykawki trzeba zawiesinę trochę rozgrzać, a butelką porządnie potrząsać, aby roztwór zrobił się jednolity. Nie można dopuścić żeby zmieszała się z krwią. Przy nieumiejętnym podaniu może dojść do silnego pieczenia, koń może wpaść w szał, ciężko będzie go opanować.
6. Zazwyczaj by pozbyć się przeźroczystej wydzieliny zaleca się podawanie ACC 600 lub preparatu TUSSICOM 600. Oba do rozpuszczania w ciepłej wodzie (wszystko macie na ulotce).
ACC 600, 4-5 tabletek rano i 4-6 tabletek na obiad. Konia musimy po tym lonżować żeby się wysmarkał. Rozpuszczona wydzielina nie może się cofać, dlatego konia należy wygalopować z głową jak najniżej (na chambonie czy gogu). Leki te podajemy najpóźniej o godzinie 15:00.
TUSSICOM po 4 saszetki rano i 4 saszetki na obiad. Działanie takie samo jak przy ACC (w moim odczuciu tussicom jest lepszy). Leczenie trwa zazwyczaj 2 tygodnie by pozbyć się wydzieliny.
7. Inhalacje z soli fizjologicznej pomagają pozbyć się lejącego kataru jak i łagodzą zapalenie.
KONIE Z RAO SĄ ZAZWYCZAJ CHUDE I W SŁABEJ KONDYCJI
Ważnym dla nich jest szczególnie utrzymanie odpowiedniej masy ciała, jak i wyrobienie mięśni. Trening, który wzmocni mięśnie brzucha pomoże raowcom radzić sobie z dusznościami bardziej niż przy braku mięśni.
Regularna praca pomaga w wysmarkaniu czy wykaszleniu nadmiaru śluzu. Poprawa kondycji przez trening poprawi również oddech u konia.
PROFILAKTYKA PRZY RAO
- moczenie siana 2-5 minut w wodzie przed podaniem do jedzenia (dłużej spowoduje,że koń nie będzie chciał go jeść)
-odpylone trociny (hippolyt ma w swojej ofercie trociny mebio) lub polecam pellet (equistraw)
-wzmacnianie odporności witaminami i witaminą C oraz miodem
-regularny trening (koń musi porządnie pracować, aby wyrobić odpowiednie mięśnie)
-jak najwięcej czasu na pastwisku, które nie ma pylącego podłoża ani drzew/kwiatów na które może być uczulony koń
-nie czyścimy konia w boksie tylko na korytarzu
-profilaktycznie podawanie łyżki miodu (najlepiej kwiatowego)dziennie w okresie wiosennym wraz z herbatką z pokrzywy
-niedopuszczanie do przeziębienia
-jazda po zlanym dobrze wodą placu
-regularne wizyty weterynarza/ badania co pół roku JAK TYLKO COKOLWIEK SIĘ DZIEJE katar,kaszel,mocniejszy oddech WZYWAMY WETA lub konsultujemy to z nim
-profilaktycznie co jakiś czas podawanie 3 dużych gałęzi SOSNY, koń jedząc igły poprawi odporność i wspomoże układ oddechowy
UWAGI:
- konia z mocniejszą dusznością ABSOLUTNIE nie możecie dodatkowo ganiać na lonży, przy zbyt obciążającym wysiłku + duszności wszystko pójdzie mu na serce
- nieleczone RAO może doprowadzić do chorób serca
-koń podczas chorowania na rao chudnie, ponieważ przy duszności mocniej pracuje brzuch, jest to dla konia spory wysiłek
-PRZY LECZENIU NAJPIERW MUSIMY POZBYĆ SIĘ DUSZNOŚCI U KONIA, dopiero później zajmujemy się badaniem endoskopem czy pozbywaniem wydzieliny.
-sterydy podaje się w małych ilościach (dawki zapisane przez weta) zazwyczaj zaczyna się od 15ml stopniowo zmniejsza się podawaną ilość mililitrów.
- konia z większą dusznością absolutnie nie inhalujemy
- jeśli wet nie przebadał konia endoskopem, a wprowadza leczenie z lekami wykrztuśnymi na wydzielinę typu bromheksyna czy tussicom bądź ACC to zmieńcie weta, nikt wróżką nie jest
- ODCZULANIE DZIAŁA W 60% przypadków, powtarza się je co 2 lata. Ważne jest gdzie pójdzie krew do badania (kiedy zdecydujemy się na odczulanie) i brak kontaktu a alergenem podczas odczualania (robimy wszystko jak wcześniej z naciskiem na unikanie kurzu i smrodu jak ognia, sprzątamy z padoków odchody)
- przy ostrej duszności nie można konia użytkować pod siodłem
- koniom z rao często przez nadmierny wysiłek leci krew z nosa
- konie nie lubią mieć zakatarzonego nosa, dlatego wycierajcie im często nawilżanymi chusteczkami (koń samodzielnie wycierając nos narobi sobie tylko ran)
- przy podawaniu sterydów nie można konia ostro trenować, nie może się pocić
-konie z rao siatki na siano powinny mieć zawieszane nisko bądź siano podawane na ziemi
- nie moczy się siana dłużej niż 5 minut, bo traci na smaku oraz wartościach odżywczych i koń po prostu go nie zje (zamiast wypłukać tylko kurz to siano będzie oblepione syfem z brudnej wody).
-absolutnie nie można leczyć konia i trzymać go w strajni gdzie konia obok stoją na sianie, boksy sprzątają raz w tygodniu, a konie na padok nie wychodzą + w stajni zamiatają na sucho ABSOLUTNIE NIE
